تخت جمشید

پارسه یا تخت جمشید نام یکی از شهرهای باستانی ایران است که در روزگار باستان پایتخت شاهنشاهی ایران بوده است. تخت جمشید محل برگذاری آیین های بهاری هخامنشیان بوده است. اسکندر مقدونی سردار یونانی به ایران حمله کرد و این مکان را به آتش کشید. امّا ویرانه‌های این مکان هنوز هم در نزدیکی شیراز مرکز استان فارس برپا است. این مکان هم‌اکنون از مکان‌های باستانی ایران است. تخت جمشید نامی است که ایرانیان آن چه را که یونانیان پِرسپولیس یا پارسه خوانده اند، می نامند. واژه پرسپولیس نامی است یونانی که از این زبان به دیگر زبان‌های اروپایی راه یافته است.بخش نخست این نام «پرسِ» معنای پارس و «پول+یس» به معنای شهر و بر روی هم این نام معنای شهرِ پارس را می دهد یا همان پارسه. مردم محلی این مکان را جایگاه تاجگذاری پادشاه باستانی جمشید پیشدادی می دانسته‌اند و از این رو به این نام معروف شده است.

بر فراز تپه‌ سنگی‌ کوه‌ رحمت‌ در جلگه‌ مرودشت‌، ویرانه‌های ‌بجامانده‌ از کاخ‌ تخت‌ جمشید نمایان‌ است‌. کاخ‌های‌ بزرگ‌ تخت‌ جمشید از زمان‌ داریوش‌ اول‌ (۵۲۱ پیش‌ از میلاد) تا صد و پنجاه‌ سال‌ بعد از وی‌ بنا شده‌اند. راه‌ ورود صفه‌، پلکان‌های‌ دو طرفه‌ است‌ که‌ از هر طرف‌ ۱۱۰ پله‌ پهن‌ و کوتاه‌ دارند. بالای‌ پلکان‌ها، بنای‌ ورودی‌ تخت‌ جمشید قرار گرفته‌ که‌ ساختمان‌ عظیم‌ «دروازه‌ بزرگ‌» بادو گاو بالدار سنگی‌ با سر انسانی‌ روی‌ آن‌ حجاری‌ شده‌ است‌. غیر از دروازه‌ ورودی‌، دو دروازه‌ خروجی‌ یکی‌ رو به‌ جنوب‌ و دیگری‌ رو به‌ شرق‌ قرار دارند و دروازه جنوبی‌ به‌ کاخ‌ آپادانا]]، یا کاخ‌ بزرگ‌ بار، راه‌ دارد. وسعت‌ کاخ‌ تخت‌ جمشید ۱۲۵ هزار متر مربع‌ است و از بخش‌های‌ مهم‌ زیر تشکیل‌ یافته‌ است‌:

 

کاخ‌های‌ رسمی‌ و تشریفاتی‌ تخت جمشید (کاخ دروازه ملل)

سرای‌ نشیمن‌ و کاخ‌های‌ کوچک‌ اختصاصی‌

خزانه‌ شاهی‌

دژ و باروی‌ حفاظتی‌

در تخت‌ جمشید کاخ‌ها و بناهای‌ معروفی‌ احداث‌ شده‌اند که‌ عبارتند از:

کاخ‌ کوچک‌ یا دروازه‌ ملل‌

کاخ‌ بار آپادانا

کاخ‌ داریوش‌ از نخستین‌ کاخ‌هایی‌ است‌ که‌ روی‌ صخره‌ تخت‌ جمشید بنا گردیده‌ و که‌ به‌ آن‌ کاخ‌ «تچر» نیز گفته‌اند.

کاخ‌ یا تالار صد ستون‌

کاخ‌ یا دروازه‌ نیمه‌ تمام‌

خزانه‌ تخت‌ جمشید

کاخ‌ سه‌دری‌ یا تالار شورا

چاه‌ سنگی‌

آرامگاه‌ اردشیر دوم‌ و سوم‌

کاخ‌ خشایارشا‌ معروف‌ به‌ هُدیش

 

سرانجام تخت جمشید

مجموعه‌ کاخ‌های‌ تخت‌ جمشید، در سال‌ ۳۳۰ (پیش‌ از میلاد) به‌ دست‌ اسکندر مقدونی‌ به‌ آتش‌ کشیده‌ شد و تمام‌ بناهای‌ آن‌ به‌ صورت‌ ویرانه‌ در آمد. از بناهای‌ بر جای‌ مانده‌ و نیمه‌ ویرانه‌، بنای‌ مدخل‌ اصلی‌ تخت‌ جمشید می‌باشد که‌ به‌ کاخ‌ آپادانا معروف‌ است‌ و مشتمل‌ بر یک‌ تالار مرکزی‌ با ۳۶ ستون‌ و سه‌ ایوان‌ ۱۲ ستونی‌ درقسمت‌های‌ شمالی‌، جنوبی‌ و شرقی‌ است‌ که‌ ایوان‌های‌ شمالی‌ و شرقی‌ آن‌ بوسیله‌ پلکان‌هایی‌ به‌ حیاط‌های‌ مقابل‌ متصل‌ و مربوط‌ می‌شوند. بلندی‌ صفه‌ در محل‌ کاخ‌ آپادانا ۱۶ متر و بلندی‌ ستون‌های‌ آن‌ ۱۸ متر است‌. این‌مجموعه‌ در فهرست‌ آثار تاریخی‌ ایران‌ و نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به‌ ثبت‌ رسیده‌ است‌.

 

جایگاه کنونی این سازه

در دوره نو و با پیدایش خاندان پهلوی در ایران و نیز بازگشت و پیدایش حس میهن خواهی در میان ایرانیان و ارجگذاری به گذشتگان این سرزمین شهر تخت جمشید اعتبار بسیاری یافت، آنچنان‌که محمدرضاشاه پهلوی جشن‌های پادشاهی خویش را در این سازه کهن انجام می داد. با آغاز رویداد انقلاب اسلامی این سازه را یادگار شاهان خواندند و بسیار مورد بی مهری قرار دادند. ولی امروزه می توان تخت جمشید را نام‌آورترین و دوست‌داشتنی‌ترین سازه در ایران و در میان ایرانیان و همچنین نماد شکوه گذشتگان دانست.

 

لینکهای مربوط :

تصاویر و فیلمهای سه بعدی تخت جمشید
نظرات 2 + ارسال نظر
کیانمهر دوشنبه 7 فروردین‌ماه سال 1385 ساعت 11:29 ق.ظ

با سلام
به مناسبت فرخندگی نوروز باستانی بسیار شادمانم که شاهد بالندگی جوان دانشجویی چون شما به فرهنگ و
تاریخ این سرزمین اهورایی هستم چرا که جوانان آینده سازان این مرز و بوه هستند وبه راستی آینده از آن ملتی است که از گذشته خود با خبر باشد... به امید کامیابی روز افزون جوانان
خردمندی چون شما...جاوید نوروز جاوید ایران...

نیما یکشنبه 29 مرداد‌ماه سال 1385 ساعت 06:05 ب.ظ

Salam bebakhshid ke daram ba horofe latin minevisam man nemidonam az koja begam . har bar ke tv sahnehayi az banahaye ghabl az eslamo neshon mide vaghean ghebte mikhoram ke to keshvari zendegi mikonam ke daraye chenin banahaye bozorg &moghadasiye vali zareyi barashon ahamiyat ghael nist man nazaram ineke ma mitonim ba 1 tajamo bozorg be khaste hamon dar morede tavajoh & ehteram be in banaha be dast biyarim . lotfan baram javb bedin. darzemn dost daram ba in weblog dar ertebat basham . yeki az pesarane hakhamanesh (nima). by

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد